25 Δεκ 2011

Η Ανθή και το ξύλινο πρόβατο












[Το παραμύθι Η ΑΝΘΗ ΚΑΙ ΤΟ ΞΥΛΙΝΟ ΠΡΟΒΑΤΟ γράφτηκε τον χειμώνα του 1979-80 στο 298ΤΕ στη Χώρα της Σάμου, με μια παλιά γραφομηχανή του Στρατού και χαρτί πολυγράφου. Τα σχέδια έγιναν με κάποιο στένσιλ που είχε ξεχαστεί στο συρτάρι.]

20 Δεκ 2011

Το καλούπι

Αγοράσαμε ένα σταχτί σταχτοδοχείο.
Στο βυθό του ποζάρουν τα Ιωάννινα.
Θαμπά, αν και με εξάρσεις τινάς λαμπρότητος.



19 Νοε 2011

Πώς οι αρχαίοι Ελληνες ΔΕΝ έμαθαν να φτιάχνουν χαρτί

Το φυτό Jute, corchorus olitorius αποτελεί μία από τις κυριότερες πηγές κατασκευής χαρτιού.
Η ονομασία του οφείλεται στον Πλίνιο, έχουμε όμως προγενέστερη αναφορά στον Αριστοφάνη.
Στην κωμωδία του "Σφήκες" στο στίχο 230 γράφει

ἥβης ἐκείνης ἡνίκ᾽ ἐν Βυζαντίῳ ξυνῆμεν
φρουροῦντ᾽ ἐγώ τε καὶ σύ: κᾆτα περιπατοῦντε νύκτωρ
τῆς ἀρτοπώλιδος λαθόντ᾽ ἐκλέψαμεν τὸν ὅλμον,
κᾆθ᾽ ἥψομεν τοῦ κορκόρου κατασχίσαντες αὐτόν.



τοτε στα νιάτα μας, όταν ήμαστε φρουροί στο Βυζάντιο,
που κλέψαμε τη σκάφη της φουρνάρισας
και τη βάλαμε προσάναμα να βράσουμε τις ξινολαχανίδες

                    
Αναφορά υπάρχει επίσης στη φυσική ιστορία του Θεόφραστου [7.7.2]

                    
Ο κόρχορος λοιπόν φύτρωνε και στο Βυζάντιο *, ήταν ένα ευτελές λαχανικό που έβραζε στο τσουκάλι στην αυλή.
Αν μια φορά γινόταν η ζημιά, τα παιδιά που έπαιζαν γύρω από το τσουκάλι να ρίξουν δυο χούφτες στάχτη μέσα, η μάνα τους θα τα ξυλοφόρτωνε, θα έχυνε κάπου στην άκρη της αυλής το βρωμισμένο φαγητό και, την άλλη μέρα θα έβλεπε ένα αραχνούφαντο πέπλο χαρτιού.
Η στάχτη, με τα άλατα καλίου και νατρίου που περιέχει, είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται για να λεπτύνουν και να ξεμπλεχτούν οι ίνες του από τα κλαδάκια του φυτού και να πλέξουν τον ιστό του χαρτιού.
Να φανταστεί κανείς πώς θα είχε αλλάξει η ιστορία του κόσμου αν οι Ελληνες της κλασσικής περιόδου είχαν ανακαλύψει το χαρτί.
Δεν συνέβη όμως, ούτε κατά λάθος...

*υπήρχε και η σχετική παροιμία "ώσπερ κόρχορος εν λαχάνοισι" που διασώζεται στο λεξικό των βυζαντινών χρόνων SUIDAE


6 Νοε 2011

Περιμένοντας τον Γκοντό (1948)



Ο Σάμουελ Μπέκετ στην αρχή της 2ης πράξης φτιάχνει μία μπαλάντα που έχει αρχή αλλά δεν έχει τέλος. Η επιγραφή στο μνήμα του σκύλου είναι ολόκληρη η ιστορία ξανά.



A dog came in the kitchen
And stole a crust of bread.
Then cook up with a ladle
And beat him till he was dead.
Then all the dogs came running
And dug the dog a tomb
And wrote upon the tombstone
For the eyes of dogs to come:

"A dog came in the kitchen
And stole a crust of bread.
Then cook up with a ladle
And beat him till he was dead.
Then all the dogs came running
And dug the dog a tomb
And wrote upon the tombstone
For the eyes of dogs to come"

""A dog came in the kitchen
And stole a crust of bread.
Then cook up with a ladle
And beat him till he was dead.
Then all the dogs came running
And dug the dog a tomb
And wrote upon the tombstone
For the eyes of dogs to come""



Tο Αγγλικό κείμενο βρίσκεται εδώ
http://samuel-beckett.net/Waiting_for_Godot_Part2.html

Το κλασσικό πλέον έργο ανεβαίνει από το θέατρο Τέχνης την Πέμπτη 10 Νοεμβρίου.
Μετάφραση : Χούλι Σουζάνα
Σκηνοθεσία : Καπελώνης Κωστής
Κοστούμια : Σωτηρίου Κατερίνα
Διανομή
Κάτια Γέρου, Δήμητρα Χατούπη, Μυρτώ Αλικάκη, Λουκία Πιστιόλα, Αριάδνη Καβαλιέρου

Το κείμενο κυκλοφορεί στα Ελληνικά από τις εκδόσεις ΥΨΙΛΟΝ σε μετάφραση Αλεξάνδρας Παπαθανασοπούλου

Από την παράσταση του 2008, σε σκηνοθεσία Τζέζαρις Γκραουζίνις, με τον Μανώλη Μαυροματάκη στο ρόλο του Εστραγκόν.

18 Οκτ 2011

Η Λέσχη


Τον Ιανουάριο του 1961 ο Στρατής Τσίρκας κυκλοφορεί τη ΛΕΣΧΗ (τυπώθηκε τον Δεκέμβριο του 1960) και τον επόμενο μήνα ξεκινά την Αριάγνη, δεύτερο μέρος της τριλογίας Ακυβέρνητες Πολιτείες.





Τον Ιούλιο διαγράφεται από την οργάνωση του ΚΚΕ της Αλεξάνδρειας (την Πρωτοποριακή Οργάνωση Ελλήνων Αιγύπτου) επειδή αρνείται να αποκηρύξει τη Λέσχη.

[...] Μου λένε
- Άκουσε εδώ. Η Λέσχη σου συκοφαντεί τους λαϊκούς αγωνιστές και το κίνημα. Πρέπει να την αποκηρύξεις. Διαφορετικά...
- Σταθείτε, τους λέω, δε διαβάζετε σωστά. Και γιατί βιαζόσαστε; Τώρα γράφω το δεύτερο μέρος, θα υπάρξει και τρίτο, αν ζήσω. Τότε θα καταλάβετε καλύτερα.
Εκείνοι όμως ήταν ανένδοτοι: «Ή την αποκηρύχνεις ή...». Κι εγώ τους λέω:
- Πάρετε μόνοι σας την ευθύνη, εγώ βιβλία δεν καίω.
Τότε μου είπαν πως η απόφαση ήταν κιόλας βγαλμένη: «Ή... ή...». Κι εγώ αποκρίθηκα:
-Ό,τι βλέπω καταθέτω, μια μαρτυρία.
Δεν είναι η συνείδησή μου καπέλο να την πάρω από τούτο το καρφί και να την κρεμάσω στο άλλο».

17 Οκτ 2011

Μάρτιαι ειδοί

Στο Ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν η 15η ημέρα του Μαρτίου.
Κάποιος μάντις λοιπόν είχε πει στον Ιούλιο Καίσαρα να προσέχει τις ειδούς του Μαρτίου.


Ο Καίσαρας μπαίνοντας στη σύγκλητο στις 15 Μαρτίου του 44 πΧ βλέπει τον μάντι και του λέει περιπαικτικά :
-Οπως βλέπεις ήρθαν οι ειδοί του Μαρτίου.
Ο μάντις απάντησε παγωμένα :
-Ηρθαν αλλά δεν παρήλθαν !!
Από το εξαιρετικό κείμενο του Πλούταρχου, διαβάζουμε



Πριν από το φονικό ο Αρτεμίδωρος ο Κνίδιος έδωσε ένα σημείωμα στον Καίσαρα, προειδοποιώντας τον για τη συνωμοσία, "διάβασέ το μόνος σου και γρήγορα", ούτε αυτό όμως στάθηκε αρκετό.

ρτεμίδωρος δ Κνίδιος τ γένος, λληνικν λόγων σοφιστς κα δι τοτο γεγονς νίοις συνήθης τν περ Βροτον, στε κα γνναι τ πλεστα τν πραττομένων, κε μν ν βιβλιδί κομίζων περ μελλε μηνύειν, ρν δ τν Καίσαρα τν βιβλιδίων καστον δεχόμενον κα παραδιδόντα τος περ ατν πηρέταις, γγς σφόδρα προσελθών, ‘τοτο,’ φη, ‘Κασαρ, νάγνωθι μόνος κα ταχέως: γέγραπται γρ πρ πραγμάτων μεγάλων κα σο διαφερόντων.

Ο Καβάφης αποδίδει τη σκηνή και τη δική του αγωνία στο ομώνυμο ποίημα

Μάρτιαι Eιδοί
Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή.
Και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσεις
αν δεν μπορείς, με δισταγμό και προφυλάξεις
να τες ακολουθείς. Κι όσο εμπροστά προβαίνεις,
τόσο εξεταστική, προσεκτική να είσαι.
Κι όταν θα φθάσεις στην ακμή σου, Καίσαρ πια·
έτσι περιωνύμου ανθρώπου σχήμα όταν λάβεις,
τότε κυρίως πρόσεξε σα βγεις στον δρόμον έξω,
εξουσιαστής περίβλεπτος με συνοδεία,
αν τύχει και πλησιάσει από τον όχλο
κανένας Aρτεμίδωρος, που φέρνει γράμμα,
και λέγει βιαστικά «Διάβασε αμέσως τούτα,
είναι μεγάλα πράγματα που σ’ ενδιαφέρουν»,
μη λείψεις να σταθείς· μη λείψεις ν’ αναβάλεις
κάθε ομιλίαν ή δουλειά· μη λείψεις τους διαφόρους
που χαιρετούν και προσκυνούν να τους παραμερίσεις
(τους βλέπεις πιο αργά)· ας περιμένει ακόμη
κ’ η Σύγκλητος αυτή, κ’ ευθύς να τα γνωρίσεις
τα σοβαρά γραφόμενα του Aρτεμιδώρου.

.
O Καίσαρας βάδισε απτόητος προς το πεπρωμένο του, οι προειδοποιήσεις ήταν για τους υπόλοιπους, όχι για αυτόν.

14 Οκτ 2011

Μπαλκόνι με θέα

Εχουμε ένα μεγάλο μπαλκόνι.
Με θέα το βουνό.

Πού και πού εμφανίζονται κάτι περίεργοι
και κάνουν φασαρίες.
Μετα αυτοί φεύγουν.
Κανείς δεν ξέρει πού πάνε, ούτε γιατί ήρθανε.

Απέναντι είναι ένα μεγάλο σπίτι.
Αυτοί που κάθονται εκεί
έχουν τα παράθυρά τους κλειστά
πάνω από ένα μήνα τώρα.
Ισως φτιάχνουν κάποια μυστική συνταγή.
Μπορεί να έχουν και πένθος.
Ποιός ξέρει.

Εμείς στο μπαλκόνι μας έχουμε πράγματα να φροντίσουμε.
Το μπαλκόνι μας έχει θέα.

12 Οκτ 2011

Ο Παράξενος Αδάμ


φτιάχτηκε από τον Gardner Fox [κείμενα] και τον Mike Sekowsky [σχέδια] και παρουσιάστηκε πρώτη φορά τον Νοέμβρη του 1958 από την  DC Comics (Showcase #17 ).
Ενώ είναι ένας απλός αρχαιολόγος που κάνει έρευνες στα υψίπεδα του Περού, ξαφνικά μεταφέρεται με την ακτίνα Zeta στον μακρινό πλανήτη Rann.


Εκεί γνωρίζει την Alanna και τον πατέρα της Sardath, που γνωρίζει τα μυστικά της τηλεμεταφοράς.




Στην Ελλάδα κυκλοφόρησαν από τον εκδοτικό οίκο Μ. ΠΕΧΛΙΒΑΝΙΔΗΣ & ΣΙΑ Α.Ε. κατά την περίοδο 1960-1963 [συνολικά 136 τεύχη]

Σε πολλά τεύχη συναντήθηκε και με άλλους ήρωες της εποχής, τον Batman, τον Superman κλπ


7 Οκτ 2011

Μετωπιαίοι λοβοί

Η πυροδότηση της σχιζοφρενικής διαταραχής οφείλεται κατά βάση σε γενετικά αίτια και κυρίως στη κληρονομική προδιάθεση. Οι μετωπιαίοι λοβοί ευθύνονται για την λειτουργία της προσοχής και της κριτικής ικανότητας,οι οποίοι επηρεάζονται ιδιαίτερα σε αυτή τη μορφή της ψύχωση. Βρίσκονται μπροστά απο τον βρεγματικό λοβό και είναι οι μεγαλύτεροι από όλους τους λοβούς του ανθρώπινου εγκεφάλου και γενικά όλων των θυλαστικώ. Σημαντικό ρόλο, λοιπόν, διαδραματίζουν οι νευροβιολογικές αιτίες όπως η μη ισορροπημένη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών, ειδικότερα της ντοπαμίνης.  Οι δομικές ανωμαλίες του εγκεφάλου σε αυτή την περίπτωση αφορούν την μειωμένη δραστηριότητα στους μετωπιαίους λοβούς. Έτσι οι ασθενείς με βλάβη στους μετωπιαίους λοβούς παρουσιάζουν κυρίως διαταραχή της προσωπικότητας, δυσκολία στην επεξεργασία πληροφοριών, άρα και της νόησης.

Παρακάτω, μπορείτε να διαβάσετε ένα περιστατικό που συνέβη σε έναν φυσιολογικό άνθρωπο και πώς ένα ατύχημα επηρέασε την ζωή του επειδή τραυματίστηκαν οι μετωπιαίοι λοβοί του εγκεφάλου του. Συμπερασματικά, οι μετωπιαίοι λοβοί δεν επηρεάζονται μόνο στη διάρκεια ψυχικών νόσων όπως στην σχιζοφρένεια, άλλα και από οποιδήποτε ατύχημα που μπορεί να τους βλάψει ώστε να υπολειτουργούν.
"Μετωπιαίοι λοβοί". Χαρακτικό της Αννας Μαρίας Σαμαρά, 50χ70εκ, τυπωμένο σε χειροποίητο χαρτί Argeli Nepal

Ο καταστραμμένος μετωπιαίος λοβός προκάλεσε τη χειροτέρευση του χαρακτήρα
Πριν από το ατύχημα ο Φινέας ήταν ένας αξιαγάπητος, υπεύθυνος και έξυπνος εργάτης και σύζυγος. Ήταν γνωστός ως ένα άτομο με υψηλές ηθικές αρχές και περιγραφόταν με βάση μιας έκθεσης ως “ένα ευσεβή, ταπεινό και τακτικά εκκλησιαζόμενο άτομο”. Τόσο έξοχος ήταν ο χαρακτήρας του Φινέα που τα αρχεία της δουλειάς του τον επαινούσαν ως “τον πιο δραστήριο και ικανό αρχιεργάτη” που είχε ποτέ προσληφθεί απ' τους σιδηροδρόμους του Rutland and Burlington. Μετά το ατύχημα, ο Φινέας φαινόταν να είναι φυσιολογικά το ίδιο σε φόρμα και πνευματικά το ίδιο έξυπνος. Μπορούσε να δουλεύει και να μιλάει τόσο καλά όσο και πριν απ το ατύχημα. Η μνήμη του ήταν το ίδιο καλή.
Αλλά μερικά σημαντικά πράγματα διέφεραν μετά το ατύχημα. Η ηθική του κατάπτωση ήταν αμέσως εμφανής. Έγινε συναισθηματικός σχετικά με κάποια πράγματα και νευρίαζε γρήγορα. Σύντομα, μετά απ τον τραυματισμό του έχασε το ενδιαφέρον του για την εκκλησία και τα πνευματικά πράγματα. Ο Φινέας έγινε ασεβής και επιρρεπής στη βλασφημία. Έχασε κάθε σεβασμό για τα κοινωνικά έθιμα και έγινε τελείως ανεύθυνος. Πέρασε από έναν αξιέπαινο εργαζόμενο στην κατάντια της ανεργίας. Η Εταιρεία του τον απέλυσε, όταν πλέον δεν μπορούσε υπεύθυνα να εκπληρώσει τα καθήκοντα του. Ο Dr. John Harlow, ο γιατρός του, δήλωσε ότι το ατύχημα κατέστρεψε “την ισορροπία του Φινέα, ανάμεσα στην πνευματική ικανότητα και των ζωωδών τάσεων του”. Τελικά, κατέληξε να εγκαταλείψει τη γυναίκα του και την οικογένεια του και έγινε μέλος ενός περιοδεύοντος τσίρκου. Η τραυματική μετωπιαία λοβοτομή του Φινέα του στοίχισε την προσωπικότητα του, τα ηθικά του μέτρα και τη δέσμευση στην οικογένεια του, την εκκλησία του και τους αγαπημένους του.
Ο Φινέας πέθανε 13 χρόνια μετά το ατύχημα. Ο Dr. Harlow 5 χρόνια μετά το θάνατο του Φινέα, προέβη σε μια ενέργεια που προφανώς βοήθησε την Ιατρική Επιστήμη. Τι έκανε; Ζήτησε απ’ την οικογένεια του Φινέα, να επιτρέψουν να εκταφεί το σώμα του και το κρανίο του να κρατηθεί ως ένα μόνιμο ιατρικό αρχείο [τεκμήριο]. Η οικογένεια συμφώνησε και μέχρι σήμερα το κρανίο μαζί με τη σιδερένια ράβδο [που θάφτηκε παραπλεύρως με τον Φινέα] στεγάζονται στο Ιατρικό Μουσείο Ανατομίας στο Warren του Χάρβαντ Πανεπιστημίου.
Εφόσον δεν είχε γίνει αυτοψία, οι υποθέσεις συνεχίστηκαν κατά τη διάρκεια των χρόνων, για το που ακριβώς είχε συμβεί ο τραυματισμός. Το ορόσημο του status quo αυτής της διάσημης περίπτωσης, βεβαιώθηκε επιπλέον το 1994, όταν μια απ τις πιο έγκυρες επιστημονικές εφημερίδες του κόσμου, η Science, αφιέρωσε το πρωτοσέλιδο της στον Φινέα. Η εφημερίδα παρουσίασε ένα άρθρο που συγγράφηκε από επιστήμονες του Χάρβαντ, το Πανεπιστήμιο της Iowa, και το Ινστιτούτο Salk του San Diego. Αυτοί οι ερευνητές χρησιμοποίησαν προηγμένα αντίγραφα κομπιούτερ και εξετάσεις του κρανίου με ακτίνες -χ για να εντοπίσουν το ακριβές τμήμα του εγκεφάλου που ουσιαστικά είχε καταστραφεί. Κατέληξαν ότι ο Φινέας είχε χάσει ένα σημαντικό τμήμα και στις δύο πλευρές του μπροστινού τμήματος του εγκεφάλου του, γνωστό ως αριστερές και δεξιές περιοχές των μετωπιαίων λοβών.
Τι μαθαίνουμε απ' την μοναδική περίπτωση του Φινέα; Έδειξε ότι ένα τμήμα του εγκεφάλου, οι μετωπιαίοι λοβοί, είναι υπεύθυνοι για την ηθική σκέψη και την κοινωνική συμπεριφορά।

Αννα-Μαρια Σαμαρα
[πρώτη ανάρτηση στο http://floroieikastikoi.blogspot.com/2011/10/blog-post_05.html ]

(Περισσότερες πληροφορίες για αυτή την ιστορία θα βρείτε εδώhttps://www.countway.harvard.edu/menuNavigation/chom/warren/exhibits.html )

Από τον Βαβουτζικάριο στον Μαντρακούκο

Οι μεταμορφώσεις πριν την έναρξη του νέου έτους είναι πολύ παλιά ιστορία.
Ηδη ο Ηρόδοτος, περιγράφοντας τους λαούς που ζούσαν στη Σκυθία, αναφέρεται στη φυλή των Νευρών. Η περιοχή που ζουν έχει τόσα φίδια που ακόμα και ο Δαρείος, αφού τους κατέλαβε, τους εγκατέλειψε.
Οι Νευροί είναι γόητες [μάγοι] και μια φορά τον χρόνο γίνονται λύκοι για λίγες μέρες και μετά ξαναγίνονται άνθρωποι.

[2] λέγονται γὰρ ὑπὸ Σκυθέων καὶ Ἑλλήνων τῶν ἐν τῇ Σκυθικῇ κατοικημένων ὡς ἔτεος ἑκάστου ἅπαξ τῶν Νευρῶν ἕκαστος λύκος γίνεται ἡμέρας ὀλίγας καὶ αὖτις ὀπίσω ἐς τὠυτὸ κατίσταται. ἐμὲ μέν νυν ταῦτα λέγοντες οὐ πείθουσι, λέγουσι δὲ οὐδὲν ἧσσον, καὶ ὀμνῦσι δὲ λέγοντες.
[Ηρόδοτος 4.105.2]

Ο Α. Ραδίνος σχολιάζει, το 1836, την παραπάνω παράγραφο.



Στη βυζαντινή περίοδο συναντάμε τη λέξη Βαβουτζικάριος σαν συνώνυμο του εφιάλτη,


από το λεξικό των βυζαντινών χρόνων SUDA

του μυθικού πλάσματος που πνίγει τους ανθρώπους στον ύπνο τους.
Ο Αδ. Κοραής, στα «Ατακτα», μας λέει ότι Βαβουτζικάριος είναι ο Βαρυχνάς ή Βραχνάς

«Εν από τα πολλά του σώματος νοσήματα, ότε ο κοιμώμενος (και μάλιστα αν κοιμάται ύπτιος) φαντάζεται επικαθήμενον τινά εις το στήθος του και πνίγοντά του την αναπνοήν. Ωνομάζετο από τους Ελληνας Εφιάλτης ή Πνιγαλίων. Ο Αριστοφάνης τον ονομάζει Ηπιάλην ή Ηπίαλον [Σφήκες 1038] και άλλοι Ευόπα ή Τίφη. Οι Γραικορωμαίοι ωνόμαζαν τον Βαρυχνάν Βαβουτζία ή Βαβουτζικάριο. Αυτό το όνομα, κατά τον Μιχαήλ Ψελλό προέρχεται από την Βαβώ, νυκτερινό δαιμόνιο, ακόμα και με τη θεά των Αιγυπτίων Βούβαστι, που ο Ηρόδοτος ταυτίζει με την Αρτεμη.»

Στον λόγιο, θεολόγο και φιλόσοφο  Μιχαήλ Ψελλό (1018-1078 μ.Χ.) λοιπόν συναντάμε τη σύνδεση του Βαβουτζικάριου με την περίοδο από τα Χριστούγεννα μέχρι των Φώτων, που η λαική παράδοση έφτιαξε τον μύθο των καλικάντζαρων.


Ο λαός βέβαια λείανε αρκετά το θέμα, αφαίρεσε από τους καλικάντζαρους τις φρικτές ιδιότητες και άφησε μόνο τα μικρά πταίσματα.
Οι καλικάντζαροι είναι κακοσούσουμοι από τη φύση τους, σταβά χέρια και πόδια, φαλακροί, καμπούρηδες, άσκημοι, τριχωτοί, με μεγάλα αυτιά και πεταχτά μάτια και ότι δυσμορφία μπορεί να φανταστεί κανείς.



Ο Τραγοπόδης


Ετσι είναι καταδικασμένοι να ζουν κάτω από τη γη και όλο τον χρόνο πριονίζουν το δέντρο που στηρίζει τον πάνω κόσμο.
Τα Χριστούγεννα όμως κοντεύει το πριόνισμα να τελειώσει και αποφασίζουν να ανέβουν πάνω για να ξεσκάσουν λίγο.
Βέβαια είναι τρομερά πειραχτήρια, κάνουν κάθε είδους αταξία, κλεψιά και πονηριά.
Ο κόσμος προσπαθεί να τους αντιμετωπίσει με διάφορους τρόπους. Ο πιο κοινός είναι να βάλουν στην πόρτα ένα κόσκινο.



Τα καλικαντζαράκια, μόλις το δουν, τα τρώει η περιέργεια να μετρήσουν τις τρύπες του…
Έχουν όμως ένα πρόβλημα, δεν μπορούν να πουν το 3.
Αρχίζουν λοιπόν το μέτρημα: 1, 2, …Μέχρι εκεί! Το τρία δεν το λένε και φτου κι απ’ την αρχή...: 1, 2 και ξανά 1, 2…Κι έτσι θα μείνουν εκεί με τις ώρες και με τις μέρες, να απασχολούνται, χωρίς τελικά να μπουν μέσα….

Ο μόνος που περνάει μέσα από τις τρύπες του κόσκινου...


Αν τώρα κάποιος καταφέρει να τρυπώσει, πάει κατ’ ευθείαν στα μελομακάρονα. Οι νοικοκυρές όμως και εδώ ξέρουν τη λύση. Βάζουν δίπλα μια χούφτα ρύζι, οι καλικάντζαροι ξεγελιούνται, κλέβουν βιαστικά το ρύζι και εξαφανίζονται !!

Άλλοι πάλι, κρεμούν στο χερούλι της πόρτας μία τούφα λινάρι. Μέχρι να μετρήσουν οι καλικάντζαροι τις τρίχες του λιναριού φτάνει το ξημέρωμα και όπου φύγει φύγει.
Άλλοι κρεμούν το κατωσάγωνο ενός χοίρου στην καπνοδόχο, ή ένα δερμάτινο παλιοπάπουτσο ή ρίχνουν αλάτι στη φωτιά. Η απαίσια μυρωδιά του καμένου δέρματος και ο κρότος από το αλάτι κρατάει τους καλικάντζαρους μακριά.


Αρχηγός τους είναι ο Μαντρακούκος ή Ζυμαρομύτης, από την τεράστια μύτη του που κρέμεται σαν ζυμάρι. Εχει φτιάξει μια μεγάλη σκούφια μπας και κρύψει τα τεράστια αυτιά του αλλά μάταια. Εχει αδυναμία στα ψητά λουκάνικα που κλέβει πάνω από την καμινάδα την ώρα που ψήνονται.

[του Γ.Γλιατά]

και στις προσταγές του είναι ο Κωλοβελόνης, ο Κοψαχείλης, ο Παρωρίτης, ο Παγάνας, ο Τρικλοπόδης, ο Σιφώτης, ο Μαλαπέρδας, ο Τρικέρης, ο Μαλαγάνας, ο Βατρακούκος, ο Μαγάρας, ο Κατσιπόδης ή Κατσιποδιάρης, ο Γουρλός, ο Στραβολαίμης, ο Κοψομεσίτης, ο Περίδρομος, ο Βραχνάς , ο Ξεφτέρης που όλα τα ξέρει και ένα σωρό άλλοι.
Από τις καταγραφές του Νικόλαου Πολίτη, στο έργο του "Παραδόσεις":
"Λυκοκαντζαραίοι: Οι Λυκοκαντζαραίοι έρχονται από τη γης από κάτου. Ούλον τον χρόνο πελεκάν με τα τσεκούρια να κόψουν το δέντρο που βαστάει της γης. Κόβουν, κόβουν όσο που μι...νέσκει λιγάκι ακόμα, ως νια κλωνά άκοπο, και λεν: "Χάϊστε να πάμε, και θα πέσει μοναχό του." Γυρίζουν πίσω της Βάφτισης και βρίσκουν το δέντρον ολάκερον, ακέριον μπίτι. Και πάλε κόβουν, και πάλ' έρχονται, κι ούλο 'φτόνη τη δουλειά κάνουν. (ΒΟΥΡΒΟΥΡΑ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ)

Ολες οι αταξίες όμως τελειώνουν των Φώτων γιατί τότε
"έρχεται ο τρελόπαπας
με την αγιαστούρα του
και με τη βρεχτούρα του
να μας κάνει τσάλια-τσάλια
να μας φάνε τα τσακάλια"
Κατεβαίνοντας ξανά κάτω από τη γη, βλέπουν πώς το μισοκομμένο δέντρο έθρεψε και αρχίζουν πάλι το ροκάνισμα μέχρι του χρόνου.

[από το βιβλίο "Αερικά ξωτικά και καλικάντζαροι" του Θάνου Βελλουδίου, εικόνα του Π.Τέτση]

Ο Καραγκιόζης και ο Καλικάντζαρος, του Νίκου Μπλαζάκη, σπίτι του πολιτισμού, Ρέθυμνο, 21.12.2010
από το μουσικό παραμύθι του Χάρη και Πάνου Κατσιμίχα
Ο Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας φτιάξανε το μουσικό παραμύθι "Η Αγέλαστη Πολιτεία και οι Καλικάντζαροι"
http://www.youtube.com/watch?v=x7OE_o0hypg&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=DF0J_ZLNcr4&feature=related

Η πρώτη συνέντευξη
Ρωτήσαμε την Ελένη, που έχει ιδίαν πείρα, να μας πει τι κάνουν οι καλικάντζαροι αυτές τις μέρες.

Μας είπε βέβαια τι αταξίες κάνει αυτή, αποφεύγοντας να μας πεί για τους υπόλοιπους [υπάρχουν και τα μυστικά του επαγγέλματος]

Η Ελένη αξίζει πολλά

"Κάνω τρύπες στο νερό
κι έχω βλέμμα πονηρό.
Κλέβω ζάχαρη κι αλεύρι
και κανένας δε θα μέβρει
και ζυμώνω και φουρνίζω
κι όλα αυτά τα ροκανίζω
και φορώ και δαχτυλίδια
που πετώ στα κεραμίδια
κι αγαπώ και μια σαρδέλα
και της χάρισα σαμπρέλα
που την πήρα απ' τον μανάβη
κι έχω κολλητό τον Άδη."

[εκλεκτή συμμετοχή της Ε. Γρηγορίου-Γεωργίου]

Περυσινή αποκλειστική φωτό του Μαντρακούκου


Οι νοικοκυραίοι λείπανε, ο Μαντρακούκος τρύπωσε απ' το τζάκι και έκατσε στο πιάνο...