22 Ιουλ 2012

Ο Σταυρός του Νότου

Ιστορία Ι
Αθήνα 2012, καλοκαίρι και το νέο φτάνει χωρίς προειδοποίηση.
Ο αυτοκράτορας Αδριανός έρχεται στην Αθήνα για ολιγοήμερη επίσκεψη !!
Πανικός στα κυβερνητικά επιτελεία, τι να θέλει άραγε ο αυτοκράτορας, κανείς δεν ξέρει και οι μυστικές πληροφορίες είναι αντικρουόμενες.



Σε λίγες μέρες, μόλις ο Αδριανός φτάνει με τη συνοδεία του, αρχίζουν τα δύσκολα.
Ο αυτοκράτορας, λάτρης και προστάτης των τεχνών, έχει γοητευτεί από την πρόσφατη συλλογή του Καββαδία και έχει μια επιθυμία, να δει τον Σταυρό του Νότου από την Ελλάδα.

"Βάρδια πλάι σε κάβο φαλακρό
κι ο Σταυρός του Νότου με τα στράλια
Κομπολόι κρατάς από κοράλλια
κι άκοπο μασάς καφέ πικρό"


Συσκέψεις πυρετώδεις στα αστεροσκοπεία, ο αστερισμός δεν φαίνεται από την Αθήνα, τι να κάνουμε τώρα, πανικός, απελπισία, μέχρι που πέφτει η ιδέα.
Να τον πάμε στην Κρήτη, να τον ανεβάσουμε στην κορυφή του Ψηλορείτη, μήπως και από κει δει τον αστερισμό !!


Ο αστερισμός μόλις που φαίνεται από την Αλεξάνδρεια, που είναι σε γεωγραφικό πλάτος 30 μοιρών [σημείο Α], από την κορυφή του Ψηλορείτη, σε γ.π. 35 μοιρών [σημείο Ζ] ίσως κάτι να φανεί.
Το ερώτημα είναι άμεσο και οξύ.
Πόσο ύψος πρέπει νάχει το βουνό, για να "βλέπει" Αλεξάνδρεια.
Οι υπολογισμοί δείχνουν, αν r είναι η ακτίνα της γης και y το ύψος του βουνού, ότι πρέπει να υπολογίσουμε το συνημίτονο μιας μικρής γωνίας 5 μοιρών, πράγμα που δεν ξέρει κανείς στην Αθήνα.
Υπάρχει όμως ένας νέος αστρονόμος, ο Κλαύδιος Πτολεμαίος, που τελευταία έχει γράψει κάτι παράξενα βιβλία και τα υπολογίζει όλα αυτά.
Για πότε αρματώθηκε η τριήρης και πήγε Αλεξάνδρεια και έφερε τον Πτολεμαίο στην Αθήνα, ούτε στα παραμύθια τέτοια σπουδή !!
Βάζει κάτω ο Πτολεμαίος τους πίνακές του, υπολογίζει, ξανά και ξανά και ανακοινώνει στους Αθηναίους το άσχημο νέο.
Ο Ψηλορείτης πρέπει να είναι 24 χλμ ψηλός, για να φανεί ίσα-ίσα ο Σταυρός του Νότου με τα στράλια.


Κάνουν και μια προσπάθεια να βρούν λύση στο βιβλίο
Kitāb Ṣuwar al-kawākib (al-thābitah) του Al-Sufi αλλά η μετάφραση είναι δύσκολη και ο χρόνος δεν περισσεύει.

(Στην απεικόνιση αυτή αστερισμού του Κενταύρου, 10ου αιώνα μΧ, φαίνεται ο Σταυρός του Νότου κάτω αριστερά, αντί κάτω δεξιά. Αραγε οι Αραβες εκτός από την γραφή από δεξιά προς τα αριστερά, ακολουθούν και στη σχεδίαση τον ίδιο κανόνα ;;)
( Ο Al-Sufi μετέφερε πιστά στην Αραβική γλώσσα το σύγγραμμα του Πτολεμαίου "Μαθηματική Σύνταξις", γνωστό σαν Almagest)

Αυτό δεν γίνεται να το πει κανείς στον Αδριανό, του λένε διάφορα άλλα να ξεχαστεί και στο τέλος αποφασίζουν να δουλέψουν χωρίς αμοιβή και να του φτιάξουν μία λαμπρή πύλη μήπως και ευχαριστηθεί.

Ιστορία ΙΙ
Είμαστε στο 124 μΧ και ο Αδριανός έρχεται στην Αθήνα.
Εχει μια επιθυμία να δει τον Σταυρό του Νότου από την ακρόπολη.


Ο αστερισμός φαίνεται καθαρά, ο αυτοκράτορας χαίρεται και αποφασίζει να φτιάξει μία πύλη εις ανάμνηση.


Ο Πτολεμαίος και πριν απ' αυτόν ο Ιππαρχος ήξεραν για τη μετάπτωση του άξονα της γης





Ο Σταυρός του Νότου φαινόταν απ' την Αθήνα μέχρι το 500 μΧ, μετά χάθηκε κάτω από τη θολή γραμμή των οριζόντων και θα φανεί πάλι σε 10.000 χρόνια.

4 Ιουλ 2012

Ο Διοκλητιανός φταίει...

Χυμεία ή Χημεία ήταν η γνώση της κατεργασίας των μετάλλων, η οποία στην Αρχαιοελληνική περίοδο είχε σημειώσει μεγάλη πρόοδο.
Ελάχιστα αποσπάσματα όμως βρέθηκαν και ο κύριος αίτιος ήταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Διοκλητιανός [244-311 μΧ]
 Στη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας έχουν συγκεντρωθεί πάρα πολλοί πάπυροι Χυμείας, όπου, μεταξύ άλλων, υπήρχαν και πολλές μέθοδοι μετατροπής μετάλλων σε χρυσό. Ο Διοκλητιανός πληροφορήθηκε ότι πολλοί Ελληνες κάτοικοι της Αιγύπτου εφαρμόζουν τις συνταγές και πλουτίζουν, χωρίς να αποδίδουν στους κατακτητές τους αντίστοιχους φόρους.
Ετσι, ακολουθώντας το πρόσφατο παράδειγμα του Αυρηλιανού, δίνει διαταγή να καούν όλοι οι πάπυροι που περιέχουν θέματα Χυμείας.
Ελάχιστα δείγματα σώθηκαν, κάποιοι Χυμευτές είχαν ήδη πεθάνει και οι πάπυροί τους είχαν τοποθετηθεί μέσα στις μούμιες τους και βρέθηκαν πολύ αργότερα σε ανασκεφές.


Ετσι χάθηκε μια μεγάλη περίοδος γνώσης της κατεργασίας των μετάλλων, που στον αρχαιοελληνικό χώρο ήταν τόσο παλιά όσο το χρυσόμαλλο δέρας, που δεν ήταν τίποτα άλλο από μια συνταγή μετατροπής μετάλλων σε χρυσό, όπως μας πληροφορεί το βυζαντινό λεξικό SUDA.


Oι αλχημιστές του μεσαίωνα, έχοντας ελάχιστη βιβλιογραφία και ακολουθώντας τους παραπλανητικούς δρόμους της προφορικής παράδοσης, δεν κατάφεραν να ξαναφέρουν τη Χυμεία στο παλαιό της επίπεδο και απλά προετοίμασαν το έδαφος για τη νεότερη Χημεία, που δεν ξαναασχολήθηκε, στα φανερά τουλάχιστον, με την μετατροπή μετάλλων σε χρυσό.